Kur një person i jetëson vlerat në të cilat beson dhe i bën vetë gjërat që thotë dhe shpjegon, quhet përfaqësim. Përfaqësimi është një nga cilësitë e rëndësishme të profetëve. Ata, jo vetëm që ua përçuan njerëzve zbulesën që morën nga Zoti, por edhe e përfaqësonin atë në mënyrën më të mirë në jetën e tyre. Ashtu siç i mësuan njerëzit të adhuronin Allahun, ata gjithashtu jetësuan çdo pëllëmbë adhurimi dhe bindje në jetën e tyre. Përveç shpjegimit, përfaqësimi luajti një rol shumë të rëndësishëm edhe në pranimin e fesë që ata sollën në shoqëritë ku ata jetuan. Madje mund të thuhet se përfaqësimet e tyre vijnë përpara komunikatave të tyre. Sepse përfaqësimi është mjeti më i rëndësishëm që njoftimi të arrijë qëllimin e tij. Prandaj, nëse ndjekësit e rrugës së profetit dëshirojnë që vlerat në të cilat besojnë të pranohen mirë nga bashkëbiseduesit e tyre, së pari duhet t’i përfaqësojnë në jetë.
Përfaqësimi i besimtarit duhet të jetë gjithmonë përpara mesazhit të tij. Ai duhet të jetojë dy ose tre herë më shumë nga sa thotë në jetën e tij praktike. Krenaria e Njerëzimit (a.s.) përjetonte në jetën e tij ndoshta dhjetëfishin e përgjegjësive që u ofronte njerëzve. Për këtë arsye ai u premtoi besim njerëzve përreth tij dhe si rezultat i kësaj, fjalët që tha gjetën pranim në ndërgjegjen e njerëzve. Edhe nëse jepni predikime me oratori dhe sinqeritet përsëri nuk mund të jeni aq bindës për ata që ju rrethojnë se sa fuqia në përfaqësim. Kurani thotë: “O ju që besuat! Pse thoni gjëra që nuk i keni bërë/nuk do t’i bëni!” (Surja es-Saff, 61/2). Ai u jep një paralajmërim të rëndësishëm besimtarëve me vendimin e tij. Në fakt, kjo nuk do të thotë “Mos thuaj gjëra që nuk i ke bërë”. Përkundrazi, kjo do të thotë se “Nëse thoni diçka, atëherë jetoni dhe zbatojini ato në jetën praktike”.
Përfaqësuesit e denjë të Islamit që kur i shikon të kujtojnë Allahun
Profeti ynë (s.a.s.) ka thënë në një hadith të tij se besimtar i vërtetë është ai që kur e shikon të kujton Allahun. Besimtari duhet të jetojë dhe të përfaqësojë të vërtetat në të cilat beson, në çdo mënyrë, edhe kur ulet e kur qëndron në këmbë, edhe me zemër e me trup. Pra, shkurtimisht, i përjeton dhe i përfaqëson të vërtetat e besimit në atë mënyrë sa që, atyrea që e shohin, u kujton Allahun. Sot, megjithëse ka shumë njerëz që lexojnë shumë dhe janë të ditur, numri i njerëzve që e jetojnë me të vërtetë atë gjë që besojnë është shumë i vogël. Njerëzit ndeshen me shumë pak shembuj të kësaj natyre. Ata që duken si myslimanë, në të vërtetë nuk i reflektojnë në praktikën e tyrë vlerat që thonë se besojnë. Megjithëse, thelbësorja është përfaqësimi i denjë.
Ju mund të parashtroni sisteme filozofike shumë të përkryera. Mund të shkruani tekste letrare shumë tërheqëse. Mund të shkruani vepra të shumta për shkenca të ndryshme. Mund të bëni fjalime elokuente. Por nëse nuk i jetoni fjalët që dalin nga lapsi ose gjuha juaj, nuk mund të hyni në zemrat e njerëzve ose të jeni efektivë. Në fakt, deri tani janë paraqitur shumë utopi. Janë thënë shumë fjalë të zbukuruara, janë zhvilluar shumë filozofi, por sipas tyre nuk është formuar asgjë konkrete. Nga ana tjetër, mesazhi hyjnor i sjellë nga Krenaria e Njerëzimit (paqja qoftë mbi të) dha një shembull përtej asaj që përshkruhej në utopi, prandaj edhe ka vazhduar ndikimin e tij deri më sot. Madje, mesazhi i tij ende e bën të ndjehet vitaliteti edhe në shpirtrat e sotëm të vdekur. Sepse ai ishte “usve-i hasene” një person shembull i mirë në çdo aspekt.
Të jesh i lakmueshëm
Ajo që shkaktoi humbjen e myslimanëve prej pesë shekujsh, në njëfarë kuptimi tetë shekujsh, është dobësimi i fuqisë së përfaqësimit. Megjithëse herë pas here u ngritën përfaqësues të fortë në epokën e hershme osmane dhe selçuke, ose në epokën ejubite, zengite dhe ilhanite. Por këto nuk zgjatën shumë. Me kalimin e kohës, filloi një rënie dhe kështu, përfaqësimi i denjë hyri në kolaps. Kështu, përfundimisht myslimanët u shtypën nën rrënojat e tyre. Sipas fjalëve të Said Nursiut, ne jemi bërë “mezar-i muteharrik” – “njerëz të vdekur që ecin”. Prandaj edhe efekti i Islamit humbi. Në këtë pikë, detyra jonë është të rigjallërojmë Islamin duke e jetuar atë në maksimum, pa kompromis dhe me të gjitha bukuritë e vërteta.
Ne nuk duhet të kemi turp për myslimanllikun tonë. Nuk ka asgjë të turpshme as në lutjet tona dhe as në namazet tona, as në mënyrën tonë të të menduarit dhe as në atë çka ne besojmë. Të qenit në dialog me të tjerët, shtrëngimi i duarve dhe ulja në të njëjtën tryezë nuk duhet të dëmtojë përfaqësimin tonë. Së pari duhet t’i përvetësojmë në natyrën tonë bukuritë e fesë, të eliminojmë të metat tona nëse ka, dhe më pas t’i përfaqësojmë këto vlera që kemi në çdo mjedis. Pikërisht atëherë bëhemi bindës dhe u japim siguri bashkëbiseduesve tanë. Nuk duhet të harrojmë se një besimtar që përfaqëson denjësisht në praktikë fenë e tij, do të jetë më i efektshëm se një mijë oratorë dhe se një mijë figura të shquara letrare.
Nëse mendojmë se duke u dukur si të tjerët, do t’u dukemi të lezetshëm dhe do t’i bëjmë ata të na duan, gabojmë. Ata që veprojnë me këtë mendim do të goditen me të kundërtën e qëllimeve të tyre. Ne duhet të ndalojmë së qeni lakmues ndaj të tjerëve dhe të jemi lakmues ndaj vlerave tona Islame. Ne duhet të jemi të vendosur për të qenë vetvetja. Nëse mund ta arrijmë këtë dhe të përfaqësojmë siç duhet vlerat tona, e nëse sistemi ynë imunitar është i fortë, nuk kemi arsye pse të shqetësohemi për kontaktin me të tjerët.
Sinqeriteti në përfaqësim
Po, nëse duam që vlerat në të cilat besojmë të gjejnë vendin e tyre në zemrat e njerëzve, duhet të jemi në gjendje t’i përfaqësojmë ato siç duhet dhe të sigurojmë që ato të pasqyrohen në sjelljen tonë. Por edhe këtu nuk duhet të përfshihet artificialiteti dhe syefaqësia. Nëse nisemi me qëllimin për t’ua treguar anët tona të mira të tjerëve, efekti i përfaqësimit dhe sinqeriteti prishet. Gjëja kryesore në përfaqësim është mosnxjerrja në plan të parë të vetes. Nëse ka disa bukuri që na takojnë, kjo ndodh sepse ato dalin natyrshëm dhe sinqerisht nga veprimet dhe sjelljet tona.
Në disa raste, qëllimi e shuan sinqeritetin. Për shembull, përulësia dhe modestia janë ndër cilësitë më të rëndësishme që duhet të ketë një besimtar për sa i përket moralit të mirë. Por ajo që është e rëndësishme këtu në këtë pikë është se modestia duhet të vijë dhe të reflektohet natyrshëm në qëndrimet dhe sjelljet tona. Një person i tillë nuk ka nevojë të bëjë një përpjekje të veçantë për të qenë ose për t’u dukur modest. Kjo ndjenjë që ekziston brenda tij do të reflektohet automatikisht në sjelljen dhe veprimet e tij. Përndryshe, të bësh nijet që të tregohesh modest e shkatërron modestinë.
Njeriu duhet ti përvetësoi të vërtetat në të cilat beson aq shumë sa të bëhen ngjyra dhe modeli i vërtetë i natyrës së tij, në mënyrë që ai të ecë gjithmonë në të njëjtën rrugë dhe të japë të njëjtat reagime. Në qëndrimin dhe sjelljen e besimtarit kuk duhet të ketë zigzage. Sepse besimtari përgjatë gjithë jetës së tij është në testim të vazhdueshëm nga njerëzit që e rrethojnë. Njerëzit vëzhgojnë me vëmendje sjelljen dhe veprimet tuaja për një kohë të gjatë dhe më pas ju vlerësojnë. Kini parasysh se edhe politeistët dëshmuan se Profeti ynë (paqja qoftë mbi të) ishte një person i besueshëm. Sepse ata kurrë nuk kishin parë ndonjë deklaratë të rreme apo sjellje të gabuar nga Profeti tek i cili ata ishin fokusuar derisa ai ishte dyzet vjeç. Përfaqësimi i përsosur i të Dërguarit të Allahut shkriu shumë zemra prej guri dhe shkëmbi, zbuti shumë zemra të forta dhe gjunjëzoi shumë njerëz rebelë.
Predikuesit dhe udhërrëfyesit e sotëm duhet të punojnë pa u lodhur për të bartur vlerat në të cilat besojnë në jetën e tyre dhe të jetojnë si monumente drejtësie dhe si heronj të dëlirësisë. Sepse njerëz që arrijnë një cilësi të tillë krijojnë besim dhe siguri tek ata që i rrethojnë. Kështu fjalët e tyre dëgjohen dhe njerëzit që i shikojnë thonë me vete: “Këta njerëz mund të ndiqen”.Prandaj dhe sot, edhe pse Islami nuk është i përfaqësuar denjësisht nga myslimanët, përsëri shohim se çfarë ndikimi ka tek bashkëbiseduesit. Nëse ai mund të përfaqësohet siç duhet, kush e di se si do të çlirohen zemrat e njerëzve. Nëse mund të heqim qafe gënjeshtrat, hipokrizinë, sharjet dhe qëndrimet hipokrite, nëse i dëbojmë ato edhe nga ëndrrat dhe imagjinatat tona, dhe nëse mund të jetojmë një jetë të drejtë, lajmi i mirë i shpallur në suren “Nasr” do të shfaqet me të gjithë lavdinë e tij.
Përgatiti: Tauland Bica
