I
Po lëngon në shtrat të vdekjes, një i ditur qindvjeçar,
Filozof i dëgjuar, mjek i madh, dijetar,
Që vargoj arsyes i hoqi e çdo libri faqet çeli,
Nga gjenitë e kohës së lashtë, nga Platoni e Aristoteli.
E pat bredh kudo në botë: male, dete edhe pyje;
E pat hedh të mprehtë vështrimin nëpër qiej plot me yje;
E me atë pasion të zjarrtë, i kërkoi palcën jetës,
Edhe deshi ta krijojë mu në fund të epruvetës,
Që kish parë të gjithë organet, që në trup ka çdo njeri,
Si rrjedh gjaku, si rreh zemra, kur e kish çarë me bisturi.
Që sekretet e natyrës, me guxim i pat përpirë,
E në dhjetëra volume në formula i pat ngrirë.
II
Po mendon sot n’fund të jetës, i drobitur, i munduar,
Sa shumë gjëra pa përgjigje! Sa shumë gjëra pa zbuluar!
Përballë dijes njerëzore, pa kufi dhe pa cak,
Iu duk vetja mjeshtrit t’madh i paditur si çirak.
Veten pyeti: Si u krijuam?! Si u krijuan malet, detet?
Çfarë fuqie e mistershme i mban lidhur varg planetët?
Përse hëna na vjen rrotull që prej mijëra vitesh,
E ti bash me nënën tokë në univers të pafund vërtitesh?
Ç’është gëzimi, ç’është shpresa, ç’është ëndrra e habia?
Ç’është ai mister tronditës, ç’është pra telepatia?
Shumë studiova, – mërmëriti, – shumë ligje zbulova, njoha,
Por nuk di si të përgjigjem: ç’është hapësira, ç’është koha?
I drobitur e i lodhur, prej pasionit e prej mundit,
S’gjeta kush është shkaku i parë, cili është qëllimi i fundit.
E së bashku me sfilitjen që atë trup po e mundonte,
Ndjeu se diçka e madhe e veprës së tij i mungonte.
III
Një natë në mes t’kllapisë, që e çonte për në varr,
Një zë i murmuriti n’vesh plakut qindvjeçar,
Një zë që po i vinte nga terri e thellësitë
(Gjatë jetës a kish besuar ai vallë në mrekullitë?)
Edhe zëri pak i mbytur, por i ëmbël i gjithësisë
Kështu kumboi lehtë, por frikshëm n’vesh të tij:
“Tek ti po vij, o plak, me një ndjenjë pikëllimi,
Që të them se veprës tënde munguar i ka besimi.
Në librin e natyrës s’i zgjidh enigmat dot,
Nëse s’beson te vetja, më parë tek i madhi Zot,
Gjithçka Ai të jep; Arsyen dhe frymëzimin,
Ai gjithë veprës tënde i jep edhe shkëlqimin,
Ai është më së fundi që veprën ta gjykon,
Që në ferr a në parajsë, ty bashkë me të të çon.
Pa Zotin vepra jote, pa këtë Zot e pa besim,
Jep frytet që ti more dikur në Hiroshimë!
Shkëlqimi i mendjes tënde, sa gjurma e asteroidit,
Ti je e do të mbetesh, një pikë n’mes infinitit,
E që n’banesë (në varr), të zbresësh ti në paqe,
Këtë libër po të lë’ e iku e u zhduk sakaq.
IV
Dhe plaku hapi sytë. N’jastëk aty nga sipër,
Me dorën që i dridhej, vërtet takoi një libër,
Për qark e qark qëndisur me fije prej merxhani,
Me buzët që i digjnin ngadalë lexoi: “Kur’ani”.
Lexoi rresht për rresht me murmurimë të lehtë,
E i dukej se n’çdo rresht po i fliste Zoti vetë.
Aty ai më së fundi, kuptoi ç’është jeta,
E veç te froni i t’madhit Zot ka burimin e vërteta.
Dhe gjithësia e pafund ngado duket a nuk duket,
Veç në dorë të Perëndisë ajo mblidhet edhe struket.
V
Me ngadalë e mbylli, atë libër kapakartë,
Dhe në vesh i kumbonte zëri i tij, sa shumë i qartë:
“Unë jam jeta, jam arsyeja, jam ndërgjegjja dhe krijimi,
Zëri im është zëri i Zotit që të vjen nga amshimi”.
E dha shpirt. E ata njerëz që e mbanin plakun n’krah,
E dëgjuan tek belbëzonte: “La ilahe il’lAll’llah”.
Agron Babamusta
