بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ
قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ (1) اللَّـهُ الصَّمَدُ . لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ (2) وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ (3)
Shqipërimi:
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit
1. Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm!
- Allahu është Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim.
- Ai as nuk lind, as nuk është i lindur.
- Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
Nga suret e para që ka zbritur; ka 4 ajete. Surja Ihlas (Sinqeriteti) ka një shprehje tejet koncize dhe të mrekullueshme që tregon për ekzistencën, unitetin dhe pangjashmërinë e Allahut (xh.sh.). Çdo ajet është rrjedhojë logjike e ajetit paraardhës dhe të gjitha ajetet janë si argumente të njëri-tjetrit. Ashtu si surja Fatiha, edhe kjo sure ka shumë emërtime, më të spikaturit ndër ta janë “Ihlas” dhe “kul hu-Allahu ehad”.
Kjo sure është quajtur “Ihlas”, sepse e shpreh në mënyrën më të qartë e më të bukur teuhidin, besimin monoteist islam mbi Allahun, Zotin e gjithësisë, që është parimi themelor i fesë islame. Për këtë arsye përmendet edhe me emrin “esas, me kuptimin bazë, themel”.
Allahu i Lartë, nuk është përshkruar në asnjë libër tjetër veç Kuranit dhe në asnjë fe tjetër veç Islamit aq bukur sa ç’është përshkruar në ajetin Kursi dhe në suren Ihlas. Kjo sure, me pak fjalë, i mohon të gjitha llojet e shirkut (politeizmit).
Gjithashtu kjo sure është quajtur si “Surja e Teuhidit (surja e monoteizmit)”, “Surja e Tefridit (surja e njëshmërisë)”, “Surja e Texhridit (surja e veçimit)”, “Surja e Nexhatit (surja e shpëtimit)”, “Surja e Uelajetit (surja e autoritetit)”, “Surja e Ma’rifetit (surja e njohjes)”, sepse me kuptimin e plotë të kësaj sureje njihet Allahu (xh.sh.).
Kësaj sureje i është vënë edhe emri “surja e Nesebit (surja e origjinës, prejardhjes)”, sepse në një transmetim të Tirmidhiut politeistët shkojnë te Profeti i Zotit dhe i thonë “انسب لنا ربك” “Na e trego ne origjinën (prejardhjen, gjenealogjinë) e Zotit tënd” dhe për këtë zbriti surja Ihlas[1] që tregon se Allahu i Lartë është i pastër nga origjina (nuk ka paraardhës e as pasardhës).
Gjithashtu, kjo sure është quajtur si “Surja Samed” dhe “Surja Muauidh”. Abdullah b. Unejs ka thënë: I dërguari i Allahut e vendosi dorën në kraharorin tim dhe më tha “قل thuaj”. Unë nuk dija se çfarë të thosha. Pastaj urdhëroi “قل هوالله أحد”dhe unë e thashë dhe e mbarova. Pastaj urdhëroi “قل أعوذ برب الفلق (1) من شرما خلق (2)” dhe unë e lexova dhe e përfundova. Pastaj urdhëroi “قل أعوذ برب الناش (1) ملك الناس (2)” dhe unë e lexova dhe e përfundova. Pas kësaj i Dërguari i Allahut (s.a.s.) tha: “Kështu mbështetu tek Allahu, askush prej atyre që mbështeten nuk i janë mbështetur (Zotit) me diçka të tillë”.[2]
Sipas transmetimit të Ibni Abbasit meqë të mbron nga dënimi i varrit është quajtur “Surja Mani’a” (ndalesë, mburojë). Në një hadith profetik thuhet se: “Çdo gjë e ka dritën e saj dhe drita e Kuranit është “قل هوالله أحد”, për këtë arsye është quajtur edhe “Surja Nur” (surja dritë).[3]
Është quajtur edhe si “Surja e Imanit, besimit”, sepse pa qenë teuhidi që përcjell kjo sure, besimi nuk do të ishte i plotë. Surja Kafirun dhe kjo sure, meqenëse të dyja vërtetojnë monoteizmin dhe mohojnë çdo formë të politeizmit, dhe vërtetojnë shprehjen “لا إله إلا الله”, janë emërtuar të dyja si “suret Ihlasejn”.
Koha e zbritjes
Ka dy mendime rreth zbritjes në Mekë apo Medine. Rreth shkakut të zbritjes ka dy mendime të ndryshme për shkak të dy haditheve, që në plan të parë duket sikur bien ndesh me njëri-tjetrin; disa kanë arritur të gjejnë kompromis midis dy haditheve, duke thënë se zbritja është përsëritur.
Dy hadithet e kundërta kanë të bëjnë me dy transmetime që thonë se shkaku i zbritjes janë politeistët apo çifutët dhe të krishterët.
Shkaku i zbritjes
Ata që thonë se shkaku i zbritjes ishin politeistët kanë transmetuar nga Ubej bin Ka’b me metodën e Ebu’l-Alije dhe transmetimi i Xhabirit me metodën e Sha’bi’ut ku politeistët thonë: “انسب لنا ربك Na e trego neve origjinën (prejardhjen) e Zotit tënd”. Allahu i Madhëruar zbriti suren “قل هوالله أحد”.
Nga transmetimi i Ikrimes: Politeistët i thonë të Dërguarit të Allahut (s.a.s.):
“صف لنا ربك ما هو و من أي شي هو؟ أخبر عن ربك Na informo ne rreth Zotit tënd, na i përshkruaj ne cilësitë e Zotit tënd, ç’është Ai dhe nga se është krijuar?” Thanë: Cila është përbërja e Tij dhe nga se është bërë. Allahu i Madhëruar zbriti قل هوالله أحد deri në fund të sures.
Ata që thonë se shkaku i zbritjes ishin hebrenjtë, kanë përmendur këtë transmetim: Një grup hebrenjsh shkuan tek i Dërguari i Allahut (sal’la llahu alejhi ue sel’lem) dhe e pyetën: “O Muhamed! Ky Allahu paska krijuar gjithçka, po Allahun kush e krijoi?” Profeti i Allahut u nxeh, aq sa i ndryshoi ngjyra e fytyrës, u inatos me ata ngaqë bënë një pyetje të tillë për Zotin e Madhërishëm dhe u foli atyre ashpër. Në atë çast erdhi Xhibrili (a.s.) dhe e qetësoi Atë. “Mbaji krahët mbi vete! Qetësohu o Muhamed! Pyetjes së tyre i erdhi përgjigje nga Allahu. Pastaj tha: Allahu urdhëroi: قل هوالله أحد”.
Sipas transmetimit të Katades: Një grup hebrenjsh erdhën tek i Dërguari i Allahut dhe thanë: “انسب لنا ربك Na e trego neve origjinën e Zotit tënd”. Për këtë arsye zbriti surja قل هوالله أحد”[4].
Sipas transmetimit të Razit, shkaku i zbritjes janë pyetjet e të krishterëve.[5] Ata’ transmeton nga Ibn Abbasi se: Kur erdhi grupi Nexhran thanë na shpjego Zotin tënd me cilësitë e Tij, “Nga ç’gjë është Ai, nga ç’materie?” Profeti i Allahut (sal’la llahu alejhi ue sel’lem) u tha: “Zoti im nuk është ndonjë gjë, Ai është krijuesi i gjërave”.. Për këtë arsye zbriti surja قل هوالله أحد.
Ashtu siç vërehet edhe nga transmetimet, Profeti (sal’la llahu alejhi ue sel’lem) pyetjeve të politeistëve në Meke dhe pyetjeve të Ehli kitabit (ithtarëve të librit) në Medine “Na trego ne cilësitë e Zotit tënd” i është përgjigjur me suren Ihlas. Pra të dyve u është përgjigjur duke u lexuar suren Ihlas. Nga ky këndvështrim disa thonë se surja Ihlas ka zbritur edhe në Mekë edhe ne Medinë, por rreth shkakut të zbritjes në çështje të tilla ka një mendim të përgjithshëm dhe ky është: ashtu siç janë disa situata shkaktare të zbritjes, për shkak të lidhjes me një ngjarje të tillë është e mundur që Profeti Muhamed (sal’la llahu alejhi ue sel’lem) ta ketë lexuar atë sërish dhe Sahabet e nderuar (r.a.) pandehën se ajo ka zbritur për shkak të lidhjes me një ngjarje të tillë. Në fakt ajo vetëm sa është përsëritur nga Profeti i Allahut për e lidhjen e saj me ngjarjen.
Në ajetet dhe suret e tilla që nuk behët fjalë për shfuqizim, vendi dhe koha nuk kanë shumë rëndësi. Informacioni rreth qenies mekas apo medinas, nuk e ndryshon përfundimin e nxjerrë apo gjykimin. Për sure të tilla të dish shkakun e zbritjes, është vetëm njohje e vendit të zbritjes dhe informacion shtesë. Prandaj surja ashtu siç mohon dhe refuzon çdo lloj shirku (politeizmi), padyshim që e mohon dhe besimin e krishterë në trinitet.
TEFSIRI
قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ
- Thuaj: “Ai është Allahu, Një dhe i Vetëm
Fillimisht këtu i drejtohet të Dërguarit të Allahut (sal’la llahu alejhi ue sel’lem), dhe më pas, rrjedhimisht, të gjithëve atyre që mund t’u drejtohet. Shprehja e urdhrit në formë të hapur, tregon se ky definicion është fjali hyjnore dhe tërheq vëmendjen se duhet kumtuar në të njëjtën formë. Ato që njofton Allahu (xh.sh.) ashtu siç i miraton me zemër dhe i përsërit me gojë pa asnjë lloj dyshimi, pra ashtu siç ia thua vetes tënde, kumtoja edhe të tjerëve dhe thuaja hapur, dhe të gjithë kështu të thonë.
Allahu i Lartë, i adhuruari i vërtetë është أحد Një, i Vetëm dhe i Pashoq.
Në pamje të parë, duket sikur emrin Ehad (Një i vetëm) mbart të njëjtin kuptim me emrin Uahid (një). Mirëpo mes tyre ka një nuancë kuptimore të imtë. Fjala “ehad” është shprehja më elokuente e Uahdetit, që ka kuptimin e mohimit të çdo gjëje tjetër përveç vetes. Fjala Uahid mund të jetë relative dhe konvencionale, dhe gjithashtu tregon edhe një kuptim numerik. Ndërsa Ehad, nuk pranon ndarjen e individualitetit, as krahasimin dhe as një numër tjetër në formën e ekzistencës së një tjetri, është një i vërtetë që në asnjë mënyrë nuk ekziston mundësia e të qenët dy ose një të dyti, ka kuptimin një përherë. Uahid dhe Ehad nuk janë sinonime të njëri-tjetrit. Ehad do të thotë individ, tek. Ehad është një nga atributet e Allahut, i përket vetëm Atij dhe askush nuk mund të jetë ortak me Të në këtë atribut.
Si konkluzion, “Allahu është Një” do të thotë se, si nga individualiteti, si nga atributet dhe emrat, ashtu edhe nga çdo pikëpamje që të hulumtohet, është një e vërtetë e vetme që nuk ka ekuivalent në asnjë formë. Për rrjedhojë, hyjnia është e veçantë vetëm për Atë. Njëshmëria e Allahut nuk ka kuptimin e një objekti që është gjysma e dyshit, pra nuk ka kuptimin i njëshit matematikor. Njëshmëria e Allahut të Lartë, nuk ka shumë ose të ngjashëm as brenda e as jashtë, është një që e mohon nga çdo pikëpamje partneritetin dhe ndarjen.
Nga çdo pikëpamje Ai është Një, gjithmonë Një, gjithmonë tek. “Allahu ekziston dhe bashkë me Atë nuk ekzistonte asgjë. Po ashtu vazhdon të jetë edhe tani.” Imami Adham në veprën e tij “Fikhu Ekber” duke thënë: “Allahu i Lartë, nuk është një nga pikëpamje numerike por nga pikëpamja e të mos pasurit të përngjashëm e partner”, ka vënë në dukje atë që përmendëm më sipër.
اللَّـهُ الصَّمَدُ
- 2.Allahu është Absoluti, të Cilit i përgjërohet gjithçka në amshim
Çdokush dhe çdo gjë ka nevojë për Të, ndërsa Ai s’ka nevojë për askënd dhe për asgjë. Në të vërtetë, Samedi më i mrekullueshëm dhe i vetëm është vetëm Allahu.
Rreth kuptimit të fjalës samed transmetohet nga Ebu Hurejre që të ketë thënë: “Çdo gjë është nevojtare për Të, por Ai s’është nevojtar për asgjë”.[6] Meqë çdo gjë ekziston vetëm me Të, vetëm në sajë të Tij, atëherë, çdo gjë është nevojtare për Të. Fjala Samed mbart në vetvete edhe kuptime të tjera: Samed, për ç’do rast i drejtohen Atij, mbështeten tek Ai, pa urdhër të Atij nuk bëhet asgjë dhe që i binden Atij pa asnjë lloj kundërshtimi. Nuk ia ka nevojën askujt, nuk ha e nuk pi. Pa zbrazëti të brendshme, i fortë, konkret, pa të meta. Që gjendet në kulmin e pjekurisë, perandor i perandorëve, e kështu.
Në fjalinë اللَّـهُ الصَّمَد fjala الصمد është marife (e përcaktuar).[7] Pra nuk është si fjala أحد ehad pa elif-lam. Kjo situatë, i jep fjalës këtë kuptim: Do të thotë se, kur përmendet fjala samed ajo që kuptoni, njihni, e vërteta që synoni, me të gjitha cilësitë e saj, është e veçantë vetëm për Allahun.
Sipas këtij përfundimi nuk mund t’i thuhet askujt tjetër veç Allahut Samed. Fjala samed në qoftë se përdoret në formë nekire (e papërcaktuar) pra jo në formën es-Samed, vetëm samed mund të përdoret edhe për njerëzit. Kështu mund t’i thuhet samed edhe dikujt tjetër veç Allahut. Kjo është edhe arsyeja e emërtimit të liderit të një populli “samedul-kaumi”.[8]
لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ
- Ai as nuk lind, as nuk është i lindur
Me një shprehje më të përgjithshme, as Allahu është një qenie që ka lindur (është shkëputur, është ndarë apo veçuar) nga një qenie tjetër, as kjo ekzistencë që shihet është një gjë e lindur ose e ndarë prej Tij. Ai është Kadim (pa fillim) nuk është i krijuar më mbrapa. Pra nuk është një baba Allah që ka lindur apo një nënë Allah që ka lindur, as nuk është djalë Allah i lindur apo vajzë Allah e lindur. Pra, ata që janë të lindur vetë dhe kanë lindur të tjerë, assesi nuk mund të jenë zot.
“Lem jelid” nuk ka lindur kënd, e mohon atësinë dhe mëmësinë. Pra, Allahu nuk ka lindur ndonjë fëmijë si ç’do nënë e baba, për rrjedhojë Ai nuk është nëna e babai i askujt. Më së pari, u bëhet e ditur njerëzve se Allahu kurrsesi s’është si njerëzit, pra nuk ka grua e fëmijë. Kurse në mënyrë konvencionale tregohet se ekzistenca, gjithësia nuk është diçka e ndarë prej Tij ose e dalë si produkt ose tepricë prej Tij, siç pretendojnë një pjesë filozofësh. Kështu, tërhiqet vëmendja për faktin se qeniet apo gjërat, që lindin qenie apo gjëra të tjera, që pjesëtohen, që shtohen e shumohen duke nxjerrë produkte e teprica dhe që pësojnë ndryshime, nuk mund të jenë zot.
“Lem juuled” nuk është i lindur, ky ajet e mohon bijërinë. Siç nuk ka lindur kënd, Allahu s’është as i lindur, pra nuk ekziston dikush apo diçka që ta ketë lindur Atë, nuk është i lindur nga një nënë e baba si njerëzit, për rrjedhojë nuk ka nënë e baba.
Në besimin e krishterë në trinitet, pretendimi i tyre që në fillim ishte Zoti baba pastaj Zoti djalë pra qenia e Zotit baba para djalit Zot, për këtë arsye edhe mohimi në ajet ka ardhur sipas pretendimeve të tyre në fillim “lem jelid” nuk ka lindur, më pas “lem juuled” nuk është i lindur.
Ky ajet i mohon të gjithë ata që i sajojnë fëmijë Allahut. Për shembull përgënjeshtron çifutët që thonë: “Uzejri është i biri i Allahut”[9], të krishterët që thonë: “Mesihu (Jezusi) është djali i Allahut”[10] dhe politeistët mekas që pretendonin se: “Engjëjt janë bijat e Allahut”[11]. Allahu i Lartë i ka mohuar të gjitha këto, duke njoftuar se nuk ka fëmijë, sepse fëmija duhet të jetë nga lloji i babait. Allahu është pa fillim dhe ekziston që në parapërjetësi. Nuk ka asnjë të ngjashëm me Atë, është e pamundur që Ai të ketë fëmijë.
Gjithashtu fëmijë kanë vetëm ata që kanë partnere, e Allahu (xh.sh.) nuk ka partnere, sepse nuk ka asnjë të llojit dhe që i ngjan Atij që ta ketë partnere, e për më tepër të kenë fëmijë. Kështu që ajeti: “Ai është krijuesi qiejve dhe i Tokës! E si mund të ketë Ai fëmijë, ndërkohë që nuk ka bashkëshorte?! Ai ka krijuar çdo gjë dhe është i dijshëm për çdo gjë”[12] e tregon më së miri këtë fakt. Ai nuk është as djali i një babai e as i një nëne, sepse çdo gjë që lind është e krijuar më pas. Ndërsa Allahu (xh.sh.) është pa fillim dhe i paraqenë, nuk ekziston diçka para Tij.
Dikush apo diçka që lindet dhe lind, ka të kaluarën e vet kur nuk ka ekzistuar dhe të ardhmen e vet kur nuk do të ekzistojë më. Ndërsa, dikush apo diçka që nuk lindet dhe nuk lind, nuk ka as të kaluar kur nuk ka ekzistuar, e as të ardhme kur nuk ka për të ekzistuar më. Allahu është pafillimisht i parë dhe pafundësisht i fundit.
Allahu është Uaxhibul Uxhud, Qenie e domosdoshme, i Vetëqenë dhe Vetekzistent. Ai nuk është një qenie e lindur nga dikush më pas dhe e sjellë në ekzistencë më pas. Ekzistenca e Tij është e paraqenë. Nuk ekziston asnjë çast kur Ai të mos ketë qenë.
وَلَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدٌ
- Dhe askush nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë!”
كفو kufuu, të jesh i barabartë në masë dhe vlerë, pra të jesh ekuivalent dhe i barasvlershëm, kjo do të thotë të jesh i të njëjtit rang dhe i ngjashëm.
Allahu nuk ka të ngjashëm as në individualitet, as në atribute dhe as në akte. Ai nuk ka shok, nuk ka ndihmës, nuk ka partner, nuk ka as ekuivalent, as antagonist dhe as analog. Gjërat e paqena janë që të gjitha vepër e Tij dhe këto vepra, sado të përsosura që të jenë, si Ai nuk mund të jenë. Ai nuk i ngjan asgjëje. Ai s’ka të bëjë me asgjë që mund të imagjinohet, që mund të marrë formë në mendje, sepse çdo gjë e tillë është e krijuar. Ato, edhe cilësitë që zotërojnë i kanë të krijuara. Ndërsa, Allahu (xh.sh.) është i pafillim dhe i pafund me individualitetin, atributet dhe aktet e Tij.
Ai që u ngjet krijesave të veta, nuk mund të jetë Zot. Krijesat janë vetëm si pasqyra që tregojnë (pasqyrojnë) emrat dhe atributet e Tij. Si rrjedhojë, i gjithë universi, e gjithë bota dhe çka në të, qiejt, toka e krijesat, shpirti e materia, materialja dhe shëmbëlltyrat, koha dhe vendi, kursiji dhe arshi (froni hyjnor), kjo botë dhe bota tjetër, të gjitha këto së bashku nuk mund të jenë të barabarta dhe në një rang me Atë, sepse, kur të gjitha këto nuk ekzistonin, Ai ekzistonte, dhe Ai është Krijuesi i gjithçkaje.
Çdo gjë mund ta ketë një të ngjashëm, një partner apo një të kundërt. Ashtu siç shprehet edhe në ajet: “Ne e krijuam çdo gjë në çift”[13]. Ndërsa Allahu nuk ka partnere e as ndonjë të rangut të Tij, as ka pasur dhe as nuk do të ketë. Allahu i Lartë ka thënë në një hadith kudsi: “Njeriu më ka përgënjeshtruar dhe më ka fyer, pa pasur të drejtë a ndonjë arsye. Përgënjeshtrimi i tij ndaj Meje është kur tha se Zoti nuk do të më ringjallë ashtu si më krijoi herën e parë, e pra krijimi i parë nuk është më i lehtë sesa rikrijimi (ringjallja), kurse fyerja e tij ndaj Meje është kur tha se Zoti ka fëmijë, kurse Unë jam i Vetëm, i panevojshëm për asgjë, nuk kam lindur kënd, as nuk jam i lindur, dhe askush nuk më përngjet (nuk është i ngjashëm e as i barabartë me Mua).”[14]
Hadithe rreth vlerës së sures Ihlas
I Dërguari i Allahut (s.a.s.) ka njoftuar se, surja Ihlas ka vlerën e një të tretës së Kuranit: “A është ndonjë prej jush aq i pafuqishëm sa të mos e lexojë një të tretën e Kuranit në një natë?” Kjo ishte pak e vështirë për Sahabët e nderuar. Pastaj tha: “Ai që e lexon suren قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ, ajo që lexoi është e barasvlershme me një të tretën e Kuranit”.[15]
Në një transmetim tjetër i Dërguari i Allahut (s.a.s.) ka thënë: “Ai që e lexon një herë قُلْ هُوَ اللَّـهُ أَحَدٌ është sikur ka lexuar një të tretën e Kuranit, ai që e lexon dy herë është sikur ka lexuar dy të tretat e Kuranit, ndërsa ai që e lexon tri herë është sikur ka lexuar të gjithë Kuranin”.[16] Ka dhe shumë transmetime të ngjashme, por ne po mjaftohemi me këto dy transmetime.
Atëherë, si është interpretimi i haditheve të këtij lloji? Në ketë çështje dijetarët dhe interpretuesit e Kuranit kanë dy mendime: Një pjesë e dijetarëve kanë konstatuar se, qenia i barasvlershëm me një të tretën nuk ka të bëjë me aspektin e sevapeve, por ka të bëjë me aspektin kuptimor, sepse Kurani përbëhet nga tre tema kryesore: tema e teuhidit, tema e legjislacionit islam dhe tema e moralit. Kjo sure e përcjell në mënyrën më të mirë temën e teuhidit, që është edhe baza e temës së legjislacionit islam dhe temës së moralit.
Gjithashtu, janë shprehur se, ajetet në Kuran ndahen në tre grupe: Ajetet që tregojnë njëshmërinë e Allahut, ajetet e gjykimeve (legjislacionit), si dhe ajetet rreth historisë. Kjo sure, duke qenë se përmban ajete që tregojnë njëshmërinë e Allahut, është cilësuar si një e treta e Kuranit. Një pjesë tjetër dijetarësh kanë konstatuar se është e barasvlershme me një të tretën e Kuranit nga aspekti i sevape (shpërblimeve). Kanë thënë se kjo kuptohet nga kuptimi sipërfaqësor i haditheve. Ka pasur edhe nga ata që e kanë interpretuar si haram të cilësosh një sure më me vlerë se tjetra, dhe e kanë mohuar vlerën jo të njëjtë të sureve midis tyre. Por, është për t’u habitur me ata që e mohojnë vlerën e ndryshme të sureve midis njëra-tjetrës, ndërkohë që në lidhje me këtë temë kanë ardhur shumë transmetime nga i Dërguari i Allahut (s.a.s.). Kështu që, ajetet që përmban surja Ihlas rreth monoteizmit dhe atributeve të Allahut nuk gjenden në suren Tebet. Për rrjedhojë, një sure është më me vlerë se një sure tjetër, vetëm nga kuptimi i lartë dhe i shumtë që ajo përcjell.
Ajetet që tregojnë madhështinë e emrave dhe atributeve të Allahut, ato që tregojnë madhështinë dhe lartësinë e Tij, mund të thuhet se kanë vlerë më të lartë, famë më të madhe se ajetet që nuk janë të tillë. Mund të thuhet se një sure është më me vlerë edhe nga kjo pikëpamje: Allahu i Lartë e ka bërë leximin e saj sa shumë e shumë herë leximi i një tjetre, i ka dhënë leximit të saj sevape që s’ia ka dhënë tjetrës, edhe se nuk dihet nga ne kuptimi që e ka bëre atë të arrijë këtë vlerë… Ashtu siç thuhet se vlera e disa periudhave kohore është mbi të tjerat apo e vendeve mbi vendet e tjera, është përcaktim hyjnor i shpërblimit të adhurimeve. Si përfundim, ekzistenca e vlerave jo të njëjta nga pikëpamje të ndryshme nuk bie ndesh me qenien e tyre të barabarta dhe mbartjen e të njëjtave cilësi, duke qenë se janë fjalë të Allahut.
Profeti (s.a.s.) i thotë njërit prej sahabeve (shokëve të Tij) që e lexonte gjithmonë këtë sure në namaz: “Dashuria jote për të, të shpie ty në Xhenet”.[17]
Këshilli Botues, KMSH
[1]. Tirmidhiu: Tefsiru Sure 112, 1, 2; Musned V,134
[2]. Nesai: Istiadhe 1, Musned III, 417; IV 144, 153
[3]. Alusi, Rruhul-Meani, XXX, 266.
[4]. Sujuti, Durrul-Menthur,VIII, 670.
[5]. Fahru-Rrazi, et-Tefsirul-Kebir, Bejrut ts., XXXII, 175.
[6]. Alusi, po aty, XXX, 274.
[7]. Në fjalinë الله الصمد ka shkurtim sepse fjala الصمد është marife (e përcaktuar). Në formimin e fjalisë emërore në gjuhën arabe ka dy faktorë, Mubtede dhe Haber. Në këtë fjali Mubtede është Allah dhe Haber është Samed. Në këtë fjali, Musnedi marife tregon shkurtim. Do të thotë se kur përmendet fjala samed ajo që kuptoni, njihni, e vërteta që synoni, me të gjitha cilësitë e saj është e veçantë vetëm për Allahun. Sipas këtij përfundimi nuk mund t’i thuhet askujt tjetër veç Allahut Samed.
[8]. Në ajet ka një pyetje që duhet përgjigjur: Pse ehad është nekire (e papërcaktuar) ndërsa es-Samed është marife (e përcaktuar)? Disa kanë thënë se: për arsye se ehad nuk është përdorur për dikë tjetër përveç Allahut, nuk është e nevojshme ta përcaktosh me shkronjat e përcaktimit. Ndërsa “samed” nuk është kështu, sepse ai përdoret edhe për njerëzit.
[9]. Surja Teube, 9:30
[10]. Surja Teube, 9:30
[11]. Surja Nahl, 16:57
[12]. Surja En’am, 6:101
[13]. Surja Dharijat, 51:49
[14]. Buhari, Tefsiru sure 112, 1-2; Nesai, Xhenaiz, 117
[15]. Buhari, Ejman 3, Fedailul-Kur’an 3, Teuhid 1; Muslim, Musafirin 259, 261.
[16]. Muslim, Musafirin 259.
[17]. Buhari, Salat, babul-xhem’i bejne suretejn; Tirmidhi, Fadiletul-Kur’an 11.
