Vetëllogaria, domosdoshmëri e kësokohe

Ikja e shpejtë e kohës dhe vrulli i nxituar i kësaj epoke në të cilën jetojmë duhet të na rikthejë përherë e më shumë drejt parimeve të pastra që janë karakteristikë e besimtarit. Kjo për arsye se kriteret e Kur’anit dhe të Sunetit Profetik, janë strehë e shpëtimit nga të këqiat e këtij vrulli. Pavarësisht te gjitha furtunave dhe sprovave, a udhëve të gjynaheve që përpiqen ta tjetërsojnë robin, ta shtrembërojnë rrugëtimin e tij për tek Zoti, duhet ruajtur medoemos vija e drejtë, isatikameti, qëndrueshmëria dhe vazhdueshmëria në besim dhe teuekkul, mbështetje ndaj Zotit. Myslimani, në fundin e një dite, të një jave, a të muajit apo tekefundit, në përfundimin e një viti, duhet që të bëjë një vetëllogaritje për të parë se si po ecin gjërat në raport me fitimin e kënaqësisë së Allahut xh.sh.

Vërtet, janë një sërë zgjedhjesh e gabimesh që ne i bëjmë gjatë përditshmërisë e që pas njëfarë kohe ato na reflektohen mbrapsht duke na vënë në pah mangësitë. Këto gabime duhet që të kihen parasysh në mënyrë që të mos ripërsëriten, e që llogaria e tyre të mos mbetet për në botën tjetër.

Allahu thotë: “Në ditën e gjykimit Ne do të vëmë peshore të drejta, e askujt nuk i bëhet as edhe një padrejtësi, edhe nëse është (vepra) sa pesha e një kokrre të melit Ne do ta sjellim atë. E mjafton që Ne jemi llogaritës”.[1]

 Krahas kësaj, sipas përshkrimit profetik të një mëkati, gabimet që bëjmë dhe që  i dërgojmë  brenda në botën tonë shpirtërore, nuk qëndrojnë me aq, por japin një ndikim, një shkundje, një impakt të rëndë te zemra dhe në rast të mungesës së pendesës dhe kërkimfajes, duke mos u kthyer nga ai gabim, ai rritet, zgjerohet dhe merr efektin e një katarakti duke tërhequr si një vrimë e zezë rrugët gjer në mohim, Allahu na ruajtë! Kështu kjo shton riskun për humbjen e përjetësisë. Ndërsa, pëndesa, vënia e vetes në llogari, të treguarit kujdes në hapat e hedhura duke ruajtur viijën e kënaqësisë së Zotit, kjo shton shansin e fitimit të përjetësisë.

Allahu, gjithashtu në një ajet tjetër tërheq vërejtjen dhe thotë: “…le të shikojë njeriu se çka ka bërë për nesër…”[2]

Besimtarët janë gjithnjë plotësisht të vetëdijshëm që kanë ardhur në këtë botë për të mbartur një premtim (marrëveshje) shpirtërore që rezulton ose në fitim ose në humbje, që në terma të tjerë është ose Xheneti ose Xhehenemi.  Është njeri i urtë ai i cili përpiqet në adhurim dhe i thotë shpirtit të tij: “O shpirti im, ti ke vetëm një jetë; asnjë moment të vetëm që të ka kaluar nuk mund të rikthehet, numri i frymëmarrjeve të tua që të jepen nga Allahu, janë të caktuara, dhe nuk mund të shtohen. Kur të mbarojë jeta, nuk mund të veprosh më asnjë vepër të mirë, prandaj atë që duhet ta bësh, bëje tani.”

 Në Ditën e Ringjalljes, njeriut do t‘i shpalosen të gjitha veprat e bëra dhe do të gjykohet në bazë të tyre. Kështu seritë e tëra të orëve të jetës së njeriut do të shfaqen, një nga një, para shikimit të tij. Prandaj duhet t’i themi shpirtit çdo mëngjes, “Allahu ju ka dhënë njëzet e katër thesare, kini mendjen të mos ju humbasin ndonjëra prej tyre, që të mos jeni në gjendje të duroni keqardhjen që do t’iu vijë nga humbjet e tilla.

 Përkujtimi i Allahut

Njeriu duhet t’i rikujtojë vetes sa herë që Allahu vëzhgon të gjitha veprat dhe mendimet e tij. Njerëzit shohin vetëm jashtë, ndërsa Allahu e sheh njeriun si në pamjen e jashtme ashtu edhe në atë të brendshmen.

 Abdullah Ibn Dinari tregon:  “Isha duke ecur njëherë me halifin Omer afër Mekës, kur u takuam me një djalë skllav-bari që ishte me kopenë e tij. Omeri i tha atij: “Më shit një dele.” Djali u përgjigj: “Nuk janë të mijat, por të padronit tim.” Pastaj, për ta vënë në provë, Omeri i tha: “Ma shit mua dhe padronit thuaji që e hëngri ujku.” Bariu, i çuditur nga kjo kërkesë i tha: “Po Zotit të padronit, çfarë t’i them Ditën e Kijametit?!” Omeri u ul në gjunjë dhe filloi të qajë nga këto fjalë, pastaj e bleu atë rob dhe e liroi. Ai i tha bariut: “Për këtë thënie ju jeni i lirë në këtë botë dhe do të jeni i lirë në botën tjetër.”

Ditën e Llogarisë do të pyetesh për secilën vepër që ke vepruar, pyetja e parë: “pse e ke bërë këtë vepër?”, e dyta: “në çfarë mënyre e ke bërë këtë?”, dhe e treta: “për çfarë qëllimi e ke bërë atë vepër?”.

Pyetja e parë do të kërkohet për shkak se njeriu duhet të veprojë sipas udhëzimit hyjnor, e jo nga ndikimi njerëzor e djallëzor. Nëse kjo pyetje është përgjigjur kënaqshëm, pyetja e dytë do të provojë se në çfarë mënyre veprimi e ke bërë, me mençuri, apo me shkujdesje dhe neglizhencë, dhe pyetja e tretë, nëse është bërë thjesht për të kënaqur Allahun, apo për të fituar kënaqësinë e njerëzve. Nëse një njeri kupton kuptimin e këtyre pyetjeve, ai do të jetë shumë vigjilent mbi gjendjen e zemrës së tij.

 Njeriu duhet të meditojë në mënyrë rigoroze se do të japë llogari për veprimet e tij që i ka bërë. Çdo mbrëmje ai duhet të shqyrtojë zemrën e tij për atë që ai ka bërë për të parë nëse ka fituar ose ka humbur në kapitalin e tij shpirtëror. Kjo është më se e nevojshme, ngase nefsi është gjithnjë i gatshëm të miklojë e të mashtrojë, ndonjëherë ai paraqet egoizmin e vet nën maskën e bindjes ndaj Allahut, në mënyrë që ti mendon se ke fituar, kur në realitet ke humbur.

 Një njeri i drejtë me emrin Amija, gjashtëdhjetë vjeç, llogariste ditët e jetës së tij. Ai numëroi 21.600 ditë. Ai tha me vete, “Sa keq! Nëse unë kam kryer një mëkat çdo ditë, si mund të shpëtojnë nga ngarkesa e 21.600 mëkateve?” Ai nxori një britmë dhe ra për tokë, kur erdhën për ta ngritur atë, e gjetën të vdekur.

Mirëpo shumica e njerëzve janë të pavëmendshëm, dhe kurrë nuk mendojnë për llogarinë e vetes. Njerëzit llogarisin në tespihët (rruzat) e tyre me vetë-kënaqësi numrin se sa herë kanë përmendur emrin e Allahut, dhe harrojnë të llogarisin fjalët e panumërta të kota që flasin.

 Së fundmi, nëse ndonjëri e gjen veten neglizhent dhe jo të prirur që të jetë serioz në procesin e vetë-disiplinës dhe vetëllogarisë, duhet të shoqërohet me atë që është i aftë në praktika të tilla në mënyrë që të rrisë entuziazmin e tij. Një njeri i drejtë kishte thënë: “Kur më rritet pasiviteti në vetë-disiplinë, unë shoh Muhamed Ibn Uasin, dhe sytë e tij rindezin te unë entuziazmin tim për të paktën një javë.”

Mehmet Disha


[1] Kuran, 21:47.

[2] Kuran 59:18.