بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ
تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ (1) مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ (2) سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ (3) وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ (4)
فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ (5)
Shqipërimi:
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit
- Iu thafshin duart Ebu Lehebit dhe u thaftë në gjithçka!
- Nuk do ta ndihmojnë atë as pasuria dhe as fitimet e tjera.
- Ai, me siguri, do të hidhet në zjarrin me flakë të tërbuara,
- po ashtu edhe gruaja e tij, që mbart drutë e zjarrit,
- në qafën e saj do të ketë një litar prej fijesh palme.
Kjo sure quhet ndryshe edhe surja “Mesed” ose “Leheb”. Është prej sureve të zbritura në fillim të periudhës mekase. Tregon fundin e hidhur të armiqve të fesë si Ebu Lehebi dhe gruaja e tij, të cilët për arsye të urrejtjes dhe mllefit që kishin ndaj fesë së drejtë, u njoftuan me fundin e hidhur që i priste në jetën e pafundme, shumë vite para se Ebu Lehebi të vdiste si mosbesimtar.
Shkaku i zbritjes
Transmetohet në librin e Buhariut, Tirmidhiut dhe në disa libra të tjerë të hadithit nga Ibn Abasi (r.a.) se ai ka thënë: “Kur zbriti ajeti وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ “Paralajmëroje farefisin tënd më të afërt”[1], Profeti (s.a.s.) doli në kodrën Safa dhe thirri يا صباحاه ‘O njerëz zgjohuni se u bë mëngjes’.”
– Kush është ky?- thanë njerëzit dhe rendën drejt Profetit (s.a.s.). Profeti (s.a.s.) u tha:
– A më besoni mua nëse ju them se, pas kësaj kodra po vjen një grup kalorësish?
– Ne nuk kemi dëgjuar deri më sot prej Teje asgjë tjetër veç të vërtetës, thanë ata.
-Atëherë, unë po ju paralajmëroj ju për një dënim që ndodhet para jush, tha Profeti (s.a.s.). Ebu Lehebi ia ktheu:
–تبا لك, Mallkuar qofsh, për këtë na mblodhe këtu?, – dhe u ngrit e iku. Pas kësaj zbriti “Surja Tebet”.[2]
Në disa transmetime thuhet se, Ebu Lehebi pasi tha këto fjalë mori një gurë nga toka dhe u përpoq të sulmonte të Dërguarin e Allahut (s.a.s.). Në një transmetim të Ibn Abasit (r.a.) thuhet:
“Kur Ebu Lehebi u largua prej aty dhe takoi Kurejshët, u tha atyre: ‘Muhamedi na premtoi ne disa gjëra që nuk i dimë se çfarë janë, ai pretendon se këto do të ndodhin pas vdekjes, por çfarë më dha ai mua në dorë?, – dhe i fryu duarve duke thënë تبا لك mallkuar qofshi, unë nuk shoh asgjë këtu nga ato që premtoi Muhamedi. Pas kësaj, transmetohet të ketë zbritur surja Tebet.[3]
Me zbritjen e kësaj sureje, duke përmendur emrin e xhaxhait të Profetit (s.a.s.) dhe duke e mallkuar atë, u shuan shpresat se mund të arrinin në një pajtim në çështjen e fesë, sepse Profeti (s.a.s.), i cili nëpërmjet shpalljes u shpreh kështu për xhaxhain e Tij, ishte e pamundur që të pajtohej me të tjerët. Një i huaj që besonte ishte më i afërm me Profetin (s.a.s.) se kushërinjtë, ndërsa, ai që nuk besonte edhe po të ishte nga të afërmit e Profetit mbetej i huaj. Nuk kishte asnjë vlerë nëse ishte i biri i këtij apo i atij.
TEFSIRI
تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ
- Iu thafshin duart Ebu Lehebit dhe u thaftë në gjithçka
تَبَّتْ “Tebbet” vjen nga rrënja تباب “Tebab”, me kuptimin “shkatërrim, humbje”, dhe është folje në kohën e shkuar, kur përdoret si lutje, dua ka këto kuptime: u shkatërroftë, mallkuar qoftë. Kjo folje, për të shpjeguar mallkimin që e meriton shkatërrimin dhe humbjen, ka kuptimin e qortimit dhe mospëlqimit. تبا لك “Teben Leke” dhe shprehje të tjera të ngjashme përdoren si mallkime e qortime me kuptimin “mallkuar qofsh”. Për rrjedhojë, edhe kuptimi iu thafshin duart është shumë i përhapur.
Ebu Lehebi edhe pse kishte një privilegj të madh që për arsye se ishte xhaxhai Profetit (s.a.s.), ishte i afërmi i tij dhe vinte nga një familje fisnike, për shkak se ai nuk i besoi Profetit (s.a.s.) u soll si armiku i tij, dhe këmbëngulja në mohim bëri që ai të shkatërrohej. Nëse ky afrimitet nuk e shpëtoi as xhaxhain e Profetit (s.a.s.), mendoni se si do të jetë gjendja e atyre fatkeqëve që e urrejnë Profetin (s.a.s.) dhe nuk pendohen.
Xhaxhai i Profetit (s.a.s.) e kishte emrin Abdul Uza, por meqë e kishte fytyrën afër ngjyrës së kuqe, i thuhej Ebu Leheb. “Leheb” ka kuptimin e shkëndijës së zjarrit, ndërsa “Ebu Leheb” ka kuptimin fytyrë e ndritur si shkëndijë. Fakti që përmendet në sure me këtë epitet ka disa arsye:
E para, ai më tepër njihej me epitetin e tij se sa me emrin.
E dyta, emri i tij Abdul Uza (robi i idhullit Uza), meqë ishte emër politeist, Kurani nuk ka dashur ta përmendë atë me këtë emër.
E treta, fakti se këtu lajmërohet fundi i tij, ky epitet është më i përshtatshëm për përfundimin e tij të hidhur, sepse arabët e kishin traditë që njerëzit e lig i thërrisnin “Ebu Sherr”, ndërsa njerëzit e mirë i thërrisnin “Ebu Hajr”.
Ashtu siç u përmend edhe më sipër, folja tebet, së pari është mallkuese: Ju thafshin duart Ebu Lehebit, u shkatërroftë. Ndërsa së dyti, وَتَبَّ “ue teb” na njofton për gjendjen tij. Na njofton se, Ebu Lehebi me të vërtetë u shkatërrua, dhe në humbje u largua nga kjo botë. Përmendja e “dorës” ka si qëllim pronarin e saj. Kjo është një mënyrë shprehjeje sipas arabëve. Arabët, duke cituar një pjesë të një gjëje kanë si qëllim të gjithën. Pra, edhe vetë Ebu Lehebi u shkatërrua. U shkatërrua e u asgjësua pa ia arritur qëllimit.
مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ
- Nuk do ta ndihmojnë atë as pasuria dhe as fitimet e tjera. [4]
Sipas disa mendimeve fjala كَسَبَ “fitimet” në ajet, ka si kuptim fëmijët e Ebu Lehebit. Në një hadith Profeti (s.a.s.) shprehet: “Prej fitimeve të çdo njeriu janë ushqimi i pastër dhe fëmijët”.[5] Ndërsa sipas disa të tjerëve, përftimet e tij janë ato vepra që i ka kryer duke menduar se po bën diçka të dobishme. Ajeti 23 i sures Furkan mbart këtë kuptim: “E Ne i dolën para çdo vepre që ata e kryen dhe, i bëmë ato hi e pluhur.” Transmetohet se Ebu Lehebi ka thënë se, po të jetë e vërtetë ajo që thotë djali i vëllait tim, do t’i jap si kompensim pasurinë e fëmijët e mi, dhe kështu do të shpëtoj. Kur u sëmur Ebu Lehebi nuk i bëri dobi atij as pasuria e as fëmijët, por e braktisën në vdekje. Fëmijët e tij nuk kishin pasur mundësi as ta varrosnin atë me nder. Kështu që, të gjithë e mësuan se lajmi i dhënë nga Kurani Fisnik u vërtetua brenda disa viteve.
سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ
- Ai, me siguri, do të hidhet në zjarrin me flakë të tërbuara
Një zjarr që as është parë e as është dëgjuar në këtë botë, zjarri i Xhehenemit, i cili nuk të djeg vetëm fizikisht por mbështjell edhe shpirtrat, duke penetruar në thellësi të zemrës.
وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ
- Po ashtu edhe gruaja e tij, që mbart drutë e zjarrit
Pra, jo vetëm Ebu Lehebi por edhe gruaja e tij do të hidhet në zjarr. Gruaja e tij, Umu Xhemil, e bija e Harbit, motra e Ebu Sufjanit (r.a.). Edhe ajo do të hidhet në zjarr si mbartëse drush për zjarrin e Xhehenemit, duke ia shtuar zjarrin Ebu Lehebit apo duke ia rritur nxehtësinë zjarrit ku do të digjen së bashku, si dënim i bashkëpunimit në mohim e mosbesim në këtë botë, sepse kjo grua kishte armiqësi ndaj Profetit (s.a.s.) po aq sa burri i saj.
Shprehja “hammaletel hatab”, ka kuptimin mbartëse drush. Transmetohet se, kjo grua vendoste gjemba drush gjatë natës në rrugën ku kalonte i Dërguari Allahut (s.a.s.) që ta lëndonte Atë. Për këtë arsye është damkosur si hamalle drush.
Sipas disa mendimeve të tjera, ajo, për të ngjallur përçarje në popull, përhapte thashetheme sa andej këndej. Rrjedhimisht, si epiteti më i përshtatshëm në gjuhën arabe për këtë situatë u quajt si “grua që mbart dru”. Arabët tipave të tillë që merren me thashetheme u thonë “njerëz që mbartin dru”.
فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ
- Në qafën e saj do të ketë një litar prej fijesh palme
Fjala جِيدِهَا e përdorur në ajet edhe pse ka kuptimin e qafës, veçanërisht përdoret për qafën e bukur të zbukuruar me varëse e me stoli të tjera. Umu Xhemil vendoste në qafë xhevahiret dhe thoshte: “Betohem për Latin dhe Uzan se, do t’i shes këto xhevahire dhe fitimet do t’i përdor në dëm të Muhamedit”. Për këtë arsye fjala (xhid) në ajet është përdorur në formë tallëse. Qafën që e zbukuronte me gjerdan e krekosej me bukurinë e saj, në Xhehemen do ta ketë të lidhur me litar.
مَّسَدٍ Mesed ka kuptimin lastar. Në gjuhën arabe, të gjitha gjërat që përdridhen me fije ose me lastar hurme, quhen mesed. Duke thurur fije të forta me lastar të trashë, formohet një litar shumë i fortë.
Si përfundim, mesed ka kuptimin e një litari të trashë të thurur me lastar hurme. Pra, ajeti ka kuptimin e “shndërrimit të gjerdanit të qafës në një litar të fortë”.
Ndërsa sipas disa dijetarëve të tjerë të tefsirit, fjala “mbartëse drush” në ajet është përdorur si fyerje për të treguar moralin e saj të keq. Në qafën e njeriut të pamoralshëm që vendos gjerdan argjendi në këtë botë, në botën tjetër do t’i vendoset një litar zjarri, si dënim i njëjtë për krimin e kryer.
Njerëzit që Kurani i ka përmendur haptazi dhe i ka mallkuar përjetë, janë vetëm Ebu Lehebi dhe gruaja e tij. Kjo situatë, tregon dëmin që i dha kauzës islame sjellja e tyre armiqësore dhe se sa shumë e hidhëroi Profetin (s.a.s.) sjellja e tyre.
Si përfundim dëshirojmë të transmetojmë disa interpretime të sures Tebet nga dijetarët e kohës sonë:
Kurani me taktin dhe edukatën e tij nuk shprehet për gruan e Ebu Lehebit me fjalën gomar, edhe pse, portreti që na pikturon rreth saj është i tillë. E rëndësishme këtu është krahasimi që i bëhet, sepse mendimi se Umi Xhemil mbarte dru në shpinë dhe mbarte gjemba për t’i hedhur në rrugët ku kalonte Profeti (s.a.s.) nuk mund të jetë shumë i saktë. Kjo për arsye se ajo ishte e bija e Utbes, nga fisi aristokrat i Umejes. Ajo, jo që nuk mbarte dru, por as që kishte rastisur që ajo të prekte dru me dorë ndonjëherë. Por, thelbi nuk është ky, ajo edhe pse nuk mbarte dru, forma e treguar në ajet na jep përshtypjen e një gomari që transporton dru. “Në qafën e saj do të ketë një litar prej fijesh palme”, na tregon qartë për një gomar tipik me frerë.
Kjo sure, ka zbritur për të treguar dënimin e atyre që do të pengojnë kauzën e Profetit (s.a.s.) deri në Ditën e Gjykimit. Përveç kësaj, ftesa që i bëhet veçanërisht Ebu Lehebit në fe, tregon rëndësinë e ruajtjes së afrimitetit farefisnor.
Kjo sure, që tregon dënimin e armiqve të fesë, për të krahasuar nga afër fitoren me humbjen, falënderimin me mohimin, përfundimin e mirë me atë të hidhur, ka zbritur pas sures Nasr. Po ashtu, ka ardhur pas sures Nasr për të treguar se, edhe pas ndërrimit jetë të Profetit Muhamed (s.a.s.), armiqtë nuk do të mundin dot ta shuajnë dritën e Islamit.
Një çështje tjetër që mund të trajtohet nga ajeti është: A lejohet mallkimi i mosbesimtarëve? Në ajet është vetë Allahu (xh.sh.), Ai që e mallkon Ebu Lehebin. Nëse situata qëndron kështu, mund të na vijë në mend një pyetje e tillë: po ne a mund t’i mallkojmë armiqtë e fesë? Duke marrë si argument këtë ajet, mund të bëhet një mallkim i tillë si, “Tebbet ejdij ‘ada’ina” ju thafshin duart armiqve tanë. Siç mund të shprehemi kështu, ndonjëherë edhe mund të shtojmë: “Përveç atyre që dëshiron t’i udhëzosh në rrugën tënde të drejtë.”
Duke pasur lidhje me suren Tebet, po përcjellim edhe një pyetje që i është bërë M. Abdulfetah Shahinit:
Pyetje: Pse Kurani flet për persona si Ebu Lehebi, a mund të flisni rreth kësaj urtësie? Si përshtatet kjo me nivelin e elokuencës dhe retorikën e tij?
Përgjigje: Ebu Lehebi pavarësisht se u rrit në një ambient afër Profetit (s.a.s.), ai, si një njeri i pafat dhe po aq kryeneç, nuk arriti të përfitojë nga drita e Profetit (sal’la llahu alejhi ue sel’lem).
Ai e përdori vazhdimisht vullnetin e tij në të ligë. Ai e shtroi me gjemba rrugën ku do të kalonte i Dërguari i Allahut (s.a.s.) dhe në rrugën drejt Qabes hera herës ndizte zjarr. Patjetër që, edhe dënimi do të jetë i të njëjtit lloj. Ai do të hidhet në zjarrin e Xhehenemit. Në të vërtetë ai është quajtur si “Ebu Leheb” babai i zjarrit. Ai duke u pozicionuar përballë kauzës islame, gjithë jetën e tij do ta kalonte duke thurur kurthe e intriga kundër së vërtetës. Por, çdo përpjekje e tij mbeti e shterpë. Pasuria që fitonte nga fisi Umeje dhe pasuria e gruas, nuk i bënë asnjë grimcë dobi atij. Po ashtu, as fëmijët e tij nuk e shpëtuan dot atë. Megjithëse, ai ishte krenuar shumë me ta…
Ai nuk mori dot pjesë në luftën e Bedrit. Kur i erdhi lajmi i triumfit të myslimanëve, ai pësoi krizë nervore. Lajmëtari e njoftoi se në luftë kishte ndodhur një ngjarje krejt e papritur, e njoftoi se myslimanëve u kishin ardhur në ndihmë ushtarë të panjohur me çallmë. Ebu Rafi, që e kishte mbajtur të fshehtë besimin e tij deri në atë çast, ishte prej atyre që po dëgjonin ngjarjen. Kur dëgjoi këto fjalë nuk e përmbajti dot më veten dhe tha: “Për Allahun këta janë engjëjt”. Ebu Lehebi sapo e dëgjoi këtë u tërbua nga mllefi, shkoi pranë Ebu Rafit e goditi atë me forcë dhe e shkelmoi, duke e shtrirë përtokë. Ebu Rafi ishte robi i Abasit (r.a.). Gruaja e Abasit, Umu Fadl, shpejtoi drejt tyre dhe e goditi Ebu Lehebin me një dru pas koke. “A po e rreh një rob se nuk është i zoti i tij prezent?”, tha ajo. Ebu Lehebi nuk mundi t’i thoshte asgjë kunatës së tij, dhe ashtu me kokë të gjakosur u kthye në shtëpi dhe nuk doli më prej saj. Për shkak të kësaj goditjeje ose diçkaje tjetër, ai u sëmur me një sëmundje të quajtur “Adese”. Kjo sëmundje në atë kohë cilësohej më e rëndë se murtaja. Ebu Lehebi kishte pasuri e fëmijë, por asnjë nga ata nuk i bëri dobi. Lëngoi në shtrat për shtatë ditë, i vetëm. Kur vdiq askush nuk ishte pranë tij. As për të varrosur kufomën nuk shkonte njeri. Më në fund prej turpit, paguan disa beduinë të merreshin me kufomën e tij dhe ashtu e hodhën në një gropë dhe e mbuluan me gurë.
Edhe pse ishte kaq i afërm me Profetin (s.a.s.) ai jo vetëm që nuk përfitoi prej Tij, por ishte nga armiqtë e Tij të përbetuar. Për këtë arsye, atë e priste një dënim i ashpër në këtë botë e në tjetrën (Ahiret). Dënimi në këtë botë ndodhi, tani ai është i vetëm me veprat e tij në jetën tjetër…
Gruaja e tij ishte nga fisi Umeje, aristokrate dhe e pasur. Armiqësia ndaj Profetit (s.a.s.) sikur i dhuronte asaj një kënaqësi sadiste. Merrte pjesë në sulmet e paturpshme që i bëheshin Profetit (s.a.s.) dhe ndjente kënaqësi kur i kryente këto veprime. Mbarte gjemba dhe i hidhte në rrugët ku do të kalonte i Dërguari i Allahut (s.a.s.) dhe mbarte dru që t’i digjte në rrugët ku do të kalonte ai (s.a.s.). Në fakt ajo ishte e dhënë pas rehatisë saqë mund të kishte shumë shërbëtore, por urrejtja që kishte ndaj Profetit (s.a.s.) e cyste atë që të bënte punë të rëndomta që as shërbëtoret nuk i bënin. Ajo që nuk hiqte dorë nga vendosja e bizhuterive të ndryshme në qafë, tani ajo ka një litar në qafë e dru në shpinë. Dënimi i veprave të kryera në këtë botë do të jetë po nga lloji i tij, ashtu siç e paralajmëron Kurani Fisnik.
Ebu Lehebi ishte një njeri shumë inatçi. Ebu Xhehli thoshte për të: “Aman mos e nxehni këtë, se po kaloi në krahun tjetër askush nuk mund ta kthejë mbrapsht”. Dhe kishte të drejtë. Por, ai e përdori inatin kundër Profetit (s.a.s.), e shpenzoi në armiqësi kundër tij. U bë bashkë me gruan e tij, dhe i lartësoi idhujt që ndodheshin në Qabe. Vazhdimisht thanë Lat, Menat, dhe nuk e kthyen njëherë kokën nga i Dërguari Allahut (s.a.s.) që gjendej pranë tyre. Nuk u përpoqën fare ta kuptonin këtë njeri, i cili ishte një indeks i tërë gjithësisë. Nuk e panë të nevojshme të përfitonin nga ky njeri i mrekullueshëm.
Ata, jo vetëm që nuk përfituan prej tij, por Ebu Lehebi vazhdimisht e sulmonte të Dërguarin e Allahut (s.a.s.). Sikur të qëndronte bota pa lëvizur, e ai të kishte qëndruar bashkë me të, qëllimi i tij nuk do të ndryshonte. Ebu Lehebi ishte prej atyre që, bashkë me Ebu Xhehlin, përgatitën bojkotin trevjeçar ndaj Profetit (s.a.s.) dhe njerëzve të tij. Myslimanët i kaluan këto tre vite duke luftuar me vdekjen. Shumë të vjetër e fëmijë humbën jetën gjatë këtij bojkoti. Por, Ebu Lehebi nuk ndjeu asnjë lloj dhimbjeje në ndërgjegjen e tij përballë kësaj situate. Ai ishte njeri i privuar nga ndërgjegjja e pastër. Edhe Hatixhja (r.a.) ishte dobësuar shumë nga situata e vështirë në të cilën ndodheshin myslimanët, duke mos e duruar dot më këtë pamje rrëqethëse. Ajo nuk i duroi dot më padrejtësitë e vuajtjet e myslimanëve dhe ndërroi jetë në këtë vit të quajtur “viti i hidhërimit”. Edhe Ebu Talibi vdiq në të njëjtin vit.
Në një kohë kur xhaxhai i tij Ebu Talibi e mbronte dhe e ruante Profetin Muhamed (s.a.s.), xhaxhai tjetër, Ebu Lehebi, nuk la sulm e torturë pa ia bërë Atij. Profeti (s.a.s.) i vizitonte fiset njëri pas tjetrit, u fliste atyre rreth fesë së drejtë dhe i ftonte në Islam. Një njeri me flokë e fytyrë të kuqërremtë e ndiqte atë nga pas, si hije, dhe përpiqej pa pushim që ta përgënjeshtronte atë, dhe ky nuk ishte askush tjetër veçse Ebu Lehebi.
Në një kohë kur ata që ishin më të largët nga ana farefisnore përpiqeshin si e si të afroheshin sa më tepër me Profetin (s.a.s.), në të kundërt Ebu Lehebi e kishte kthyer në detyrë largimin nga ai. Sa i verbër ishte ai që nuk mund të shikonte atë diell, burim drite që ndodhej pranë tij?!
Tani, a nuk është e drejtë dhe parimore që Kurani t’i thotë një njeriu të tillë “Iu thafshin duart Ebu Lehebit”?! Nëse atij nuk do t’i thuhej kështu, do të ishte padrejtësi ndaj miliona njerëzve. Një situatë e tillë, si mund të përshtatej me metodikën e Kuranit?
Kanë zbritur edhe ajete të tjera që flasin qartë ose jo rreth atyre që e sulmojnë Islamin. Uelid b. Mugire ishte njëri prej tyre. Kurani shprehet rreth tij: “Qoftë i shkatërruar, po si perceptonte”. Ai ishte babai i Halid b. Uelidit. Por, ai ishte një nga armiqtë e përbetuar të Profetit (s.a.s.). Mendohej me veten e tij se çka mund të thoshte rreth Muhamedit (s.a.s.). Ishte në hezitim, a t’i thoshte poet, fallxhor apo magjistar. Më pas arriti në përfundimin që t’i thoshte Kuranit magji dhe profetit magjistar, dhe Kurani pas këtij vendimi i drejtohet atij: “Qoftë i shkatërruar, po si perceptonte”. Dhe shumë mosbesimtarë të tjerë janë qortuar dhe mallkuar në Kuran. Nëse Ebu Lehebi nuk do të ishte përfshirë në këtë grup njerëzish, a do të përshtatej kjo situatë me universalitetin e Kuranit? Sigurisht që jo, sepse në një vend ku mallkohet Uelid b. Mugire, nëse nuk do të mallkohej Ebu Lehebi, dëshmitarët e kësaj situate do të mendonin se Ebu Lehebi është mbrojtur për shkak të lidhjes farefisnore me Profetin Muhamed (s.a.s.). Pra, Kurani nuk i la hapësirë një situate të tillë, dhe e ka përfshirë edhe Ebu Lehebin në kategorinë e politeistëve.
Kjo sure është zbritur në Meke. Ndërsa Ebu Lehebi vdiq pas luftës së Bedrit. Pra, do të thotë se këtu kemi të bëjmë me një lajm rreth së fshehtës. Ebu Lehebi dhe gruaja e tij do të largoheshin si mosbesimtarë nga kjo botë dhe ashtu ndodhi. Ashtu siç Profeti Muhamed (alejhi selam) pati lajmëruar për vdekjen e politeistëve në luftën e Bedrit në vendet ku ai pati lajmëruar, për t’i dhënë forcë e kurajë besimtarëve, po ashtu edhe vdekja e Ebu lehebit do t’i jepte fuqi e kurajë besimtarëve, dhe do t’u tërhiqte vëmendjen të tjerëve që të ishin vigjilentë. Kjo për arsye se çdo gjë që lajmëroi Kurani u vërtetua si e tillë. Dhe ky ishte një lajmërim triumfi dhe i tillë do të ishte. Për një grusht myslimanësh, që ishin të rrethuar nga të katërta anët me armiq, këto lloj përforcimesh nuk ishin gjëra aspak të vogla. Përkundrazi, ishte diçka e nevojshme dhe kusht për rezultatet pozitive që arriti.
Ndonjëherë një fatkeqësi e vogël ka një ndikim aq të madh në aspektin moral dhe shpirtëror të njeriut, saqë sikur të hapej perdja e së fshehtës e njeriu të shihte mirësitë që do t’i sjellë kjo fatkeqësi, do të lutej me gjithë zemër që t’i ndodhte një fatkeqësi e tillë. Ato që fitohen më vonë nga kjo fatkeqësi, e eliminojnë dhimbjen që ajo mund ketë shkaktuar.
Këshilli Botues, KMSH
[1]. Surja Shuara, 26:214
[2]. Sujuti, Durrul Menthur, VIII, 665.
[3]. Buhari, Xhenaiz 98; Tefsiru Sure 111, 1-3; Muslim, Fiten 91.
[4]. مَا këtu është pyetje retorike ose nyje mohuese, tregon shkatërrimin e Ebu Lehebit. Pra, çfarë dobie i bëri atij? Nuk pati asnjë dobi. Nuk e ndihmoi atë as pasuria e tij e as fitimet e tjera.
[5]. Ebu Daud, Buju’ 77; Nesai, Buju’ 1; Ibn Maxhe, Tixharet 64; Musned, II, 214, VI, 41, 201.
